Öğretmenlerin yalnızlık algıları i̇le stresle başa çıkma tarzları arasındaki ilişki (Merkezefendi ve Pamukkale ilçe örneği)

Abstract

Bu araştırmada, Denizli ili merkez ilçeleri Merkezefendi ve Pamukkale’de görev yapan öğretmenlerin yalnızlık algıları ve stresle başa çıkma tarzları ve bunların farklı değişkenlerle ilişkisi, farklı değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediği ve yalnızlık algıları ile stresle başa çıkma arasındaki ilişki araştırılmıştır. Araştırmada “tarama modeli” kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini 2019–2020 eğitim-öğretim yılı Denizli ili Pamukkale ve Merkezefendi ilçesinde görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. “Rastgele örnekleme” yöntemiyle seçilen 420 öğretmene ulaşılarak ölçek sorularının tamamına cevap veren 363 öğretmenden veriler toplanmıştır. Araştırmada kullanılan veri toplama aracı; “Kişisel Bilgiler”, “İş Yaşamında Yalnızlık Ölçeği” ve “Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği” olmak üzere 3 bölümden oluşmaktadır. “İş Yaşamında Yalnızlık Ölçeği” Cronbach Alpha değeri 0,74 ve “Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği” Cronbach Alpha değeri 0,70 olarak bulunmuştur. Öğretmenlerin yalnızlık algıları genel ortalamasının “Orta Düzeyde” olduğu ve öğretmenlerin yalnızlık duygusu taşıdıkları, alt boyut olarak bakıldığında Duygusal Yoksunluk Alt Boyutuna “Orta Düzeyde”; Sosyal Arkadaşlık Alt Boyutuna “Katılıyorum” seviyesinde olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin yalnızlık algılarının sebebi olarak daha çok sosyal arkadaşlık boyutundan kaynaklandığı duygusal yoksunluk alt boyutunun daha az yalnızlık algısına neden olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin stresle başa çıkma tarzlarına bakıldığında genel ortalamanın “Genellikle Kullanıyorum” düzeyinde olduğu ve stresle başa çıkabilme ve stres yönetimi becerilerine yüksek düzeyde haiz oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin stresle başa çıkma tarzları alt boyutlarına bakıldığında en yüksek ortalama ve “Genellikle Kullanıyorum” düzeyiyle “İyimser Yaklaşım” tarzını tercih ettikleri görülürken bunu “Genellikle Kullanıyorum)” düzeyiyle “Sosyal Desteğe Başvurma” tarzının takip ettiği görülmüştür. Ayrıca “Bazen Kullanıyorum” düzeyinde “Kendine Güvenli Yaklaşım” ve “Çaresiz Yaklaşım” tarzlarını kullandıkları ancak “Boyun Eğici Yaklaşım” tarzını ise “Hiç Kullanmıyorum” seviyesiyle hiç kullanmadıkları görülmüştür. Bu verilerden yola çıkarak öğretmenlerin stresle başa çıkmada en çok iyimser yaklaşım tarzını kullandıkları, sonra sosyal desteğe başvurma yoluna gittikleri görülmüştür. En çok ihtiyaç duydukları kendine güvenli yaklaşım tarzını bazen kullandıkları ve yine bazen çaresiz kaldıkları ve hiçbir zaman boyun eğme tarzını kullanmadıkları tespit edilmiştir. Öğretmenlerin yalnızlık algılarının cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, çalıştığı kademe ve çalıştığı ilçeye göre anlamlı farklılık görülmez iken medeni durum, kıdem ve branş değişkenlerine göre farklılık gösterdiği görülmüştür. Öğretmenlerin stresle başa çıkma tarzlarının ise cinsiyet ve yaşa göre anlamlı farklılık görülmez iken medeni durum, kıdem, eğitim düzeyi, branş, çalıştıkları kademe ve çalıştıkları ilçeye göre anlamlı farklılık görülmüştür. Araştırmaya katılan öğretmenlerin yalnızlık algılarıyla stresle başa çıkma tarzları arasında pozitif, doğru orantılı, düşük düzeyde bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir.