Okulöncesi eğitim yöneticilerinin dönüşümsel liderlik davranışları ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişki

Abstract

Bu çalışmada okulöncesi eğitim yöneticilerinin dönüşümsel liderlik davranışları ile öğretmenlerin iş doyumu düzeyi arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmada “tarama modeli” kullanılmıştır. Araştırmanın evreni, 2016–2017 eğitim-öğretim yılı Denizli ili merkez ilçelerinde görev yapan 328 öğretmenden oluşmaktadır. “Rastgele örnekleme” yöntemiyle seçilen 270 öğretmene ulaşılmış ancak anket sorularının tamamını yanıtlayan 188 öğretmenden veriler toplanmıştır. Araştırmada kullanılan veri toplama aracı; “Kişisel Bilgiler”, “Çok Faktörlü Liderlik Ölçeği ” ve “İş Doyumu Ölçeği” olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Araştırmaya katılan öğretmenlerin % 90,4’ünü kadınlar; % 9,6’sını erkekler oluşturmuştur. En fazla katılımcı 31-40 yaş aralığında olan 86 öğretmendir. En az katılımcı ise 41 yaş ve üzerinde 49 öğretmendir. Öğretmenlerin % 54’ü A tipi ve % 46’sı B tipi okullarda görev yapmaktadır. Yapılan çözümleme sonucunda, okulöncesi eğitim yöneticilerinin dönüşümsel liderlik davranışları idealleştirilmiş etki, “ilham verici güdüleme, entelektüel uyarım ve bireysel destek” alt boyutlarına ilişkin katılım düzeylerinin “sıklıkla” olduğu saptanmıştır. Okulöncesi eğitim yöneticilerinin dönüşümsel liderlik davranışları göstermelerine ilişkin öğretmen katılımlarının genel ortalaması “sıklıkla” düzeyindedir ve okul yöneticileri dönüşümcü liderlik davranışlarını yüksek düzeyde göstermektedirler. Okulöncesi eğitim kurumları yöneticilerinin dönüşümsel liderlik özellikleri, öğretmenlerin cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, kıdem, çalıştıkları kurum tipine göre 0,05 manidarlık düzeyinde farklılık göstermemektedir. Okulöncesi eğitim öğretmenlerinin iş doyumu düzeylerine ilişkin görüşlerinin ortalama değerlerine bakıldığında, öğretmenlerin işlerini en iyi şekilde anlatan ifadenin “severim” ifadesi olduğu; işlerini değiştirme hakkındaki duygularını “işimi, çoğu insanın kendi işini sevdiğinden daha fazla severim”, şeklinde ifade ettikleri görülmektedir. İşlerinden memnun oldukları zaman dilimine ait görüşlerini “zamanımın önemli bir bölümü” diyerek, işlerinden duydukları memnuniyeti dile getirmişlerdir. Öğretmenler, “hangisi, başkalarıyla kıyasladığınızda sizin düşüncelerinizi en iyi ifade etmektedir? sorusunun yanıtını ise, “işimi, çoğu insanın kendi işini sevdiğinden daha fazla severim” diyerek ifade etmişlerdir. Öğretmenlerin algılarına göre, okulöncesi öğretmenlerinin iş doyum düzeyi ile cinsiyet, eğitim düzeyi, okul/kurum tipi arasında istatistiksel olarak 0,05 manidarlık düzeyinde anlamlı bir fark yoktur. Ancak öğretmenlerinin iş doyum düzeyleri ile yaş ve kıdemleri arasında istatistiksel olarak 0,05 manidarlık düzeyinde anlamlı bir fark vardır. Öğretmenlerin görüşlerine göre, okul müdürlerinin dönüşümsel liderlik özellikleri göstermeleri ile öğretmenlerin iş doyumu arasında istatistiksel olarak 0,05 manidarlık düzeyinde ilişki yoktur. Okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik davranışları öğrenci, veli ve diğer paydaşlarca da değerlendirilmelidir.